Irish Sweepstake: de schandalige loterij die is opgezet om ziekenhuizen te financieren

De Irish Hospitals Sweepstakes of Ierse Sweepstakes, zoals het beter bekend stond, werd in 1930 opgericht door de toen net gevormde Ierse regering.

Het was een van de grootste loterijen ooit en het doel was om een opkomend Iers ziekenhuissysteem te financieren.

De oprichters wisten dat soortgelijke loterijen verboden waren in zowel het VK als de VS. Ze realiseerden zich dat ze beide markten moesten penetreren om hun verkoop te maximaliseren en lieten zich niet afschrikken door de toenmalige wetgeving voor loterijen.

Op een bepaald moment was het met ongeveer 4.000 werknemers de grootste werkgever in de staat tijdens zijn 57-jarige bestaan.

Dit personeelsbestand was zeker nodig omdat er wereldwijd miljoenen loten per jaar werden verkocht. De werknemers, voornamelijk vrouwen, werden slecht betaald - dit in tegenstelling tot de superrijke belanghebbenden. De omvang en reikwijdte van de operatie was adembenemend.

De Ierse regering was erg blij met de financiële injectie in de gezondheidszorg, aangezien Ierland op dat moment een van de armste landen van Europa was.

Dit kan ertoe hebben geleid dat ze erg soepel waren op het gebied van wetgeving, die achteraf gezien verre van waterdicht was. Een situatie waarvan de oprichters van de Sweepstakes volop wilden profiteren om zichzelf te verrijken.

Als de Sweeps haar primaire doel, het opknappen van oude ziekenhuizen of het bouwen van nieuwe, had bereikt, zou het gezondheidszorgsysteem in Ierland de afgunst van velen over de hele wereld zijn geweest, gezien het feit dat de verkoop van kaartjes in 1959 naar schatting maar liefst 16 miljoen pond waard was.

In plaats daarvan bleek het een van de grootste schandalen ooit te zijn - een schandaal dat de oneerlijke oprichters heel rijk maakte. Het liet ook de hebzucht, vriendjespolitiek en politieke corruptie zien die toen in Ierland heersten.

Sommigen schatten dat slechts 10% van de totale opbrengst van de kaartverkoop daadwerkelijk bij de ziekenhuizen terechtkwam.

De eigenaars gingen onverminderd door met hun duistere operatie tot in de jaren 1970, tegen die tijd hadden ze naar schatting meer dan 100 miljoen pond weggesluisd.

Er zaten zoveel mazen in de wetgeving dat de oprichters grote salarissen konden opstrijken die niet belastbaar waren in Ierland, naast onbetaalde uitgaven.

Ongelooflijk genoeg werden de ziekenhuizen die het kleine percentage van het geld ontvingen dat daadwerkelijk bij het beoogde doel terechtkwam, belast tegen 25%.

Vooral misselijkmakend voor veel mensen was het gebruik van blinde kinderen om te helpen bij de trekking. In één geval trokken twee blinde jongens met hun namen op karton de nummers uit een ton. De slinkse oprichters vervingen hen later door verpleegsters en politieagenten om hun 'legitimiteit' aan te tonen.

Ze waren zo rijk geworden dat ze bedrijven hadden opgekocht als Irish Glass Bottle Company en Waterford Glass - beide grote werkgevers in die tijd. Ze dreigden politici die vragen begonnen te stellen, dat er een enorm verlies aan werkgelegenheid zou zijn met ontslagen als ze zouden worden tegengehouden.

Er waren veel beschuldigingen van het kopen van winnende loten door insiders, het financieren van verkiezingscampagnes voor 'bevriende' politici en van banden met voormalige paramilitairen.

De politieke situatie in het land op dat moment had ervoor gezorgd dat het fiasco voortduurde tot 1987.

Het is waar dat een deel van het geld zijn weg vond naar de ziekenhuizen, maar weinigen waren bedroefd over de sluiting nadat een journalist de werking ervan onthulde.

Het was een bijzonder harde klap voor de werknemers, voornamelijk onderbetaalde vrouwen, en hun gezinnen die weinig te horen kregen en die, om het nog erger te maken, later tekorten ontdekten in het pensioenfonds.

Uiteindelijk werd de Sweepstakes vervangen door wat we nu kennen als de Irish Lotto, een loterij zonder enige connectie met zijn duistere voorganger.